Z dnia: 2009-01-21, Przypisany do: Nr 2(361)
W Kiosku:
Ziemia Lubańska:
Polecamy Strony:
- Oficjalna strona Lubania
- Powiat Lubański
- Dawny Lubań
- Miejski Dom Kultury w Lubaniu
- Kazimierz Kiljan - poezja i proza
- Gryfów Śląski
- Radio Lubań
- Towarzystwo Miłośników Górnych Łużyc
- PZW Lubań Miasto
Szukaj OnLine:
Na Papierze:
Losowe Zdjęcia:
Na Papierze:
- Bieżący Numer
- Stałe działy
- Ogłoszenia Drobne
- Gorące tematy
- Notatnik kulturalny
- Z kart historii
- Sport
- Sondy
- Nasze Plebiscyty
- Opinie, poglądy
- Serwis informacyjny
- Prawo i życie
- Felieton
- Lubań
- Powiat
- Gmina
- Środowisko
- Przekładaniec
- Nasze sprawy
- Archiwum
- 2010
- Nr 1(384)
- Nr 2(385)
- Nr 3(386)
- Nr 4(387)
- Nr 5(388)
- Nr 6(389)
- Nr 7(390)
- Nr 8(391)
- Nr 9(392)
- Nr 10(393)
- Nr 11(394)
- Nr 12(395)
- Nr 13(396)
- Nr 14(397)
- Nr 15(398)
- Nr 16(399)
- Nr 17(400)
- Nr 18(401)
- Nr 19(402)
- Nr 20(403)
- Nr 21(404)
- Nr 22(405)
- Nr 23(406)
- Nr 24(407)
- 2011
- Nr 1(408)
- Nr 2(409)
- Nr 3(410)
- Nr 4(411)
- Nr 5(412)
- Nr 6(413)
- Nr 7(414)
- Nr 8(415)
- Nr 9(416)
- Nr 10(417)
- Nr 11(418)
- Nr 12(419)
- Nr 13(420)
- Nr 14(421)
- Nr 15(422)
- Nr 16(423)
- Nr 17(424)
- Nr 18(425)
- Nr 19(426)
- Nr 20(427)
- Nr 21(428)
- Nr 22(429)
- Nr 23(430)
- Nr 24(431)
- 2012
- Nr 1(432)
- Nr 2(433)
- Nr 3(434)
- Nr 4(435)
- Nr 5(436)
- Nr 6(437)
- Nr 7(438)
- Nr 8(439)
- Nr 9(440)
- Nr 10(441)
- Nr 11(442)
- Nr 12(443)
- Nr 13(444)
- Nr 14(445)
- Nr 15(446)
- Nr 16(447)
- Nr 17(448)
- Nr 18(499)
- Nr 19(450)
- Nr 20(451)
- Nr 21(452)
- Nr 22(453)
- Nr 23(454)
- Nr 24(455)
- 2013
- Nr 1(456)
- Nr 2(457)
- Nr 3(458)
- Nr 4(459)
- Nr 5(460)
- Nr 6(461)
- Nr 7(462)
- Nr 8(463)
- Nr 9(464)
- Nr 10(465)
- Nr 11(466)
- Nr 12(467)
- Nr 13(468)
- Nr 14(469)
- Nr 15(470)
- Nr 16(471)
- Nr 17(472)
- Nr 18(473)
- Nr 19(474)
- Nr 20(475)
- Nr 21(476)
- Nr 22(477)
- Nr 23(478)
- Nr 24(479)
- 2014
- Nr 1(480)
- Nr 2(481)
- Nr 3(482)
- Nr 4(483)
- Nr 5(484)
- Nr 6(485)
- Nr 7(486)
- Nr 8(487)
- Nr 9(488)
- Nr 10(489)
- Nr 11(490)
- Nr 12(491)
- Nr 13(492)
- Nr 14(493)
- Nr 15(494)
- Nr 16(495)
- Nr 17(496)
- Nr 18(497)
- Nr 19(498)
- Nr 20(499)
- Nr 21(500)
- Nr 22(501)
- Nr 23(502)
- Nr 24(502)
- 2015
- Nr 1(504)
- Nr 2(505)
- Nr 3(506)
- Nr 4(507)
- Nr 5(508)
- Nr 6(509)
- Nr 7(510)
- Nr 8(511)
- Nr 9(512)
- Nr 10(513)
- Nr 11(514)
- Nr 12(515)
- Nr 13(516)
- Nr 14(517)
- Nr 15(518)
- Nr 16(519)
- Nr 17(520)
- Nr 18(521)
- Nr 19(522)
- Nr 20(523)
- Nr 21(524)
- Nr 22(525)
- Nr 23(526)
- Nr 24(527)
- 2016
- Nr 1(528)
- Nr 2(529)
- Nr 3(530)
- Nr 4(531)
- Nr 5(532)
- Nr 6(533)
- Nr 7(534)
- Nr 8(535)
- Nr 9(536)
- Nr 10(537)
- Nr 11(538)
- Nr 12(539)
- Nr 13(540)
- Nr 14(541)
- Nr 15(542)
- Nr 16(543)
- Nr 17(544)
- Nr 18(545)
- Nr 19(546)
- Nr 20(547)
- Nr 21(548)
- Nr 22(549)
- Nr 23(550)
- Nr 24(551)
- 2017
- Nr 1(552)
- Nr 2 (553)
- Nr 3(554)
- Nr 4(555)
- Nr 5(556)
- Nr 6(557)
- Nr 7(558)
- Nr 8(559)
- Nr 9(560)
- Nr 10(561)
- Nr 11(562)
- Nr 12(563)
- Nr 13(564)
- Nr 14(565)
- Nr 15(566)
- Nr 16(567)
- Nr 17(568)
- Nr 18(569)
- Nr 19(570)
- Nr 20(571)
- Nr 21(572)
- 2018
- Nr 1(573)
- Nr 2 (574)
- Nr 3(575)
- Nr 4(576)
- Nr 5(577)
- Nr 6(578)
- Nr 7(579)
- Nr 8(580)
- Nr 9(581)
- Nr 10(582)
- Nr 11(583)
- Nr 12(584)
- Nr 13(585)
- Nr 14(586)
- Nr 15(587)
- Nr 16(588)
- Nr 17(589)
- Nr 18(590)
- Nr 19(591)
- Nr 20(592)
- Nr 21(593)
- Nr 22(594)
- 2019
- Nr 1(595)
- Nr 2(596)
- Nr3(597)
- Nr 4(598)
- Nr 5(599)
- Nr 6(600)
- Nr 7(601)
- Nr 8(602)
- Nr 9(603)
- Nr 10(604)
- Nr 11(605)
- Nr 12(606)
- Nr 13(607)
- Nr 14(608)
- Nr 15(609)
- Nr 16(610)
- Nr 17(611)
- Nr 18(612)
- Nr 19(613)
- Nr 20(614)
- Nr 21(615)
- Nr 22(616)
- 2020
- Nr 01/617
- Nr 02/618
- Nr 03(619)
- 04(620)
- Nr 05(621)
- Nr 06/622
- 07/623
- 08/624
- 09 (625)
- 10 (626)
- Nr 11(627)
- Nr 12(628)
- Nr 13(629)
- Nr 14(630)
- Nr 15(631)
- Nr 16(632)
- Nr 18(634)
- Nr 19(635)
- Nr 20(636)
- 2021
- 1(637)
wszystkie
Losowe Zdjęcia:
Berliński ratusz z lubańskiej cegły
Podążając w Lubaniu ulicą Dworcową ze stacji kolejowej w kierunku miasta zwraca naszą uwagę kompleks dawnych zabudowań fabrycznych, położonych po lewej stronie torów kolejowych. Duży plac przed nim służy od lat za skład opału. Stare obiekty, wykorzystywane jako magazyny stanowią własność miejscowej Gminnej Spółdzielni „SCh”. Zapewne niewielu mieszkańców naszego miasta wie, że w tym miejscu funkcjonowały przed wojną znane w całej Europie zakłady ceramiczne - Laubaner Thonwerke (fot.1). W roku 1854 ówczesny radny miejski - mistrz murarski Albert Augustin (1825–1909) założył przy Frauenstrasse 10 (obecnie skrzyżowanie ulic 7 Dywizji i Izerskiej) niewielką cegielnię, produkującą artystyczne wyroby budowlane z terakoty. Augustin posiadał wysokie kwalifikacje zawodowe niezbędne w tym fachu – z wyróżnieniem ukończył bowiem m.in. Królewsko-Pruską Akademię Sztuk Pięknych w Berlinie. Glina do produkcji terakoty pochodziła z własnych bogatych złóż położonych w Kościelniku (niem. Holzkirch). W wyniku licznych doświadczeń w zakładowym laboratorium nauczono się wypalać cegły o pięknym ciemnoczerwonym zabarwieniu. Ta cecha spowodowała przede wszystkim, że lubańskie wyroby ceramiczne stały się popularne i cenione w całej Europie. Najlepszym tego przykładem jest wykorzystanie czerwonej klinkierowej cegły Augustina przy wznoszeniu w latach 60-tych XIX wieku berlińskiego ratusza ! Dziś Rotes Rathaus, wybudowany w stylu północnowłoskiego późnego renesansu, jest chlubą niemieckiej stolicy. Zanim do tego doszło Albert Augustin zyskał już sławę w samym Lubaniu, budując w latach 1859-1861 neogotycki kościół św. Trójcy, najbardziej charakterystyczny dziś obiekt sakralny w mieście. Wszystkie w zasadzie większe budowle miasta i okolicy wznoszono wówczas z cegły A. Augustina. Produkt ten był specjalnie znakowany - na wewnętrznej płaszczyźnie odciskano nazwisko przedsiębiorcy - A. AUGUSTIN, na odwrocie zaś nazwę miasta – LAUBAN (fot. 2 i 3). Do bardziej znanych lokalnych obiektów pobudowanych wówczas należą stacje kolejowe w Lubaniu i Węglińcu, oraz kościół neogotycki w Olszynie. Rosnące zamówienia na wyroby ceramiczne wymuszały stałe rozbudowywanie fabryki. W roku 1870 otworzono w Gierałtowie/Wykrotach (Gersdorf am Queis), przy linii kolejowej Lubań-Węgliniec, drugi duży zakład ceramiczny noszący nazwę Fabrik Hedegersdorf der Laubaner Thonwerke A.G. Obiekt ten wykorzystywał do produkcji cegły klinkierowej, kamionki i ceramiki glinę o tonacji białej z nowych złóż znajdujących się w Czerwonej Wodzie i Czernej. W 1875 r. przedsiębiorstwo przekształciło się w spółkę akcyjną, osiągając w latach 20-tych XX w. liczbę 290 zatrudnionych pracowników. Oprócz czerwonych i białych cegieł okładzinowych spółka produkowała również detale architektoniczne o innych kolorach i kształtach. Specjalnością firmy stała się ceramika artystyczna – duże figury z terakoty (wazy, urny, herby, głowy, popiersia, całe postaci), często pokryte glazurą (masą porcelanową) w różnych kolorach. Zamówienia spływały głównie od rodów arystokratycznych ówczesnych Prus. Rzeźby wypalane z gliny były ozdobą ich rezydencji i ogrodów. Można zaryzykować nawet twierdzenie, iż ceglana architektura dziewiętnastowiecznych Niemiec osiągnęła swój szczyt rozwoju dzięki terakocie A. Augustina z Lubania. Na początku XX w. nasze wyroby docierały już do wszystkich większych państw Europy. Importowała je również Ameryka Południowa. Spółka rozszerzyła też ofertę o nowe produkty. Pojawiły się cegły z białej gliny, pokrytej białą i barwną porcelanową glazurą do budowy łazienek, pralni, szaletów, tuneli i łaźni miejskich. Cegły Augustina zdobyły szereg wyróżnień i nagród na licznych wystawach i targach budowlanych. Złoty medal otrzymany w 1885 r. na wystawie rzemiosła i przemysłu w Görlitz ozdabiał nawet rachunki firmowe (fot. 4). Władze miasta, uznając zasługi nestora przemysłu ceglanego w Prusach, powierzyły mu kierowanie Miejską Szkołą Ceglarzy, utworzoną 1 października 1894 roku w budynku po byłym Sądzie Okręgowym przy Richterstrasse 2 (dziś ul. Spółdzielcza 3). W pięknym, barokowym – XVIII wiecznym obiekcie kształcili się do roku 1919 uczniowie, pochodzący z całych Niemiec i innych państw Europy. Dziś szkoły tej już nie ma. Została zburzona w latach 70-tych XX w. i tylko cudem uratowany główny portal zdobi obecnie wejście do Sali Ślubów w miejskim ratuszu. Nie ma też już lubańskiej cegielni. Podczas II wojny światowej została starta z krajobrazu miasta. Zachowała się jednak piękna willa Alberta Augustina przy ul. Kościuszki 26, odnowiona przed kilku laty przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad Oddział we Wrocławiu, Rejon Lubań. Czynny nadal jest za to drugi dawny zakład ceramiczny A. Augustina w Gierałtowie/Wykrotach, będący własnością firmy „Ceramika Przyborsk”. Ciekawostką jest fakt, iż do dnia dzisiejszego zachowało się bardzo wiele (kilkaset) dziewiętnastowiecznych oryginalnych gipsowych form strycharskich do produkcji artystycznej ceramiki Augustina. Bogaty zbiór tych form posiada Gminna Spółdzielnia „SCh” w Lubaniu, która prowadzi działalność na terenie dawnej cegielni. Część zbioru prezentowana była na wystawie pt. Piękno architektury ceglanej w Szczecinie w roku 2004. Autorowi niniejszego artykułu udało się również zgromadzić wiele oryginalnych ceramicznych detali architektonicznych A. Augustina. Część z nich tu prezentuję.
Z dnia: 2009-01-21, Przypisany do: Nr 2(361)
Z dnia: 2009-01-21, Przypisany do: Nr 2(361)