19 Pułk Piechoty im. von Courbiére (2 Poznański) - niem. Infanterie-Regiment von Courbiére (2. Posensches) Nr.19 został sformowany 1 lipca 1813 roku w Kłodzku, następnie jednostkę przeniesiono do Magdeburga, a w roku 1817 do Poznania. Pierwotnie pułk nosił nazwę 19 Pułku Piechoty. W 1860 roku przemianowano go na 19 Pułk Piechoty (2 Poznański), zaś w 1889 na 19 Pułk Piechoty im. von Courbiére'a. W październiku 1896 roku generalne dowództwo wojsk pruskich zadecydowało o przeniesieniu II batalionu 19 Pułku Piechoty von Courbiére (2. Poznański) z Jawora do Lubania. Niewykluczone, że na zmianę stanowiska dowództwa wpłynęła rozbudowa koszar w Zgorzelcu, w którym oddziały 19 Pułku Piechoty stacjonowały od 1871 roku, a także przekazanie przez miasto Lubań terenów pod budowę koszar, których budowa ruszyła w ekspresowym tempie.
W roku 1913 przypadała setna rocznica sformowania pułku. Z tej też okazji zorganizowano wielkie uroczystości w Lubaniu i w Zgorzelcu gdzie stacjonowały dwa pozostałe bataliony tego pułku - 1 i 3. Ulice ozdobiono girlandami kwiatów i gałązek. Ukwiecono koszary i miejski rynek, gdzie koncentrowały się główne uroczystości. Na Kamiennej Górze wystawiono napisaną specjalnie na tę okazję sztukę teatralną, której twórcą był znany lokalny historyki poeta - Fritz Bertram, późniejszy dyrektor lubańskiego Heimatmuseum. Sztuka nosiła tytuł „Im Morgenrot der Freiheit” („Jutrzenka Wolności”) i odnosiła się do okresu wojen napoleońskich.
Na uroczystość stulecia II Batalionu 19 Pułku Piechoty v. Courbiere, która odbyła się 7 lipca 1913 roku Fritz Bertram przygotował inscenizację wojny wyzwoleńczej, której uroczystości odbyły się na Kamiennej Górze. Czterostronicowy plan uroczystości wydrukowano w lubańskiej drukarni Bruno Wittiga.
Prolog wygłosił porucznik Paetsch - adiutant 2 kompanii. W przedstawieniu udział wzięli: nadporucznik von Schweinischen w roli generała Blüchera, porucznik Vehling jako adiutant generała, nauczyciel Lange w roli barona - właściciela posiadłości, w której odbywa się akcja, a także porucznicy: Goetze i Zabel i Kober w roli oficerów batalionu.
W okazałym plenerowym przedstawieniu wzięło jeszcze udział blisko dwadzieścia kolejnych osób będących podoficerami i muszkieterami czterech plutonów, a także nauczyciele lubańskich szkół i kilkudziesięciu statystów. Występowali zarówno w rolach pruskich żołnierzy, jak i francuskich maruderów, a także miejscowych rolników.
Wystawiona sztuka składała się z trzech aktów: I - Wiosna 1813 roku, II - Bitwa pod Budziszynem i III - Po bitwie pod Kaczawą. Muzykę do poszczególnych odsłon oparto na utworach odpowiednio: Webera, Bacha i Junghausa. Utwory grały: orkiestra regimentu pod batutą kapelmistrza Junghausa, a także orkiestra miasta Lubań. Za dekoracje odpowiadali sierżanci Seegers i Crowitsch. Kostiumy i peruki powstały w firmie Matheus ze Zgorzelca i w pracowni krawieckiej lubańskiej dziewiętnastki. Prace budowlane wykonał zespół pod kierownictwem mistrza budowlanego Seibta z Lubania.
Całą uroczystość oglądała liczna widownia i znakomici zaproszeni goście, w tym weterani lubańskiej dziewiętnastki. Narrację i konferansjerkę z objaśnieniami historycznymi, a także zarządzanie poszczególnymi grupami prowadzili kapitan von Wiese, porucznik Vent-Schmidt i podoficer Streblow z 6 plutonu. Wyróżniający się oficerowie i podoficerowie, a także zaproszeni goście specjalni otrzymali pamiątkowe medale z wizerunkami królów Fryderyka Wilhelma I i Wilhelma II. Wizerunki medali lubańskiej dziewiętnastki prezentował wcześniej na łamach "ZL" Janusz Kulczycki.
Rok po uroczystościach rocznicowych lubański garnizon poszedł do boju. Lubański pułk brał udział w najcięższych walkach we Francji - pod Verdun i nad Mozelą.
Postanowiłem powrócić do tematu lubańskiej "19" za sprawą posiadanego ręcznie wykonanego i przyozdobionego albumu zawierającego 42 unikalne zdjęcia ze wspomnianej rocznicowej uroczystości, wraz z programem. Z konieczności prezentuję tylko kilka, w tym widok oficjalnych gości zaproszonych do obejrzenia "Jutrzenki Wolności" Fritza Bertrama.
(Zbigniew Madurowicz)
Z dnia: 2015-06-25, Przypisany do: Nr 12(515)