Do dnia dzisiejszego zachowało się 10 płyt barokowych, wkomponowanych w zewnętrzny mur kościoła. Tematycznie można je podzielić na cztery następujące grupy: epitafia pastorów i ich żon – 5 szt., płyty szlachcica i zarządcy dóbr - 2szt., płyty nagrobne poborców ceł - 2szt., oraz epitafium handlarza przędzy.
Najstarszą zachowaną płytą jest epitafium pierwszego biedrzychowickiego pastora Christiana Adolphusa, zaczynające się słowami: „Tutaj spoczywa pierwszy pastor, który służył temu nowemu kościołowi...”.
Christianus Adolphus urodził się w miejscowości Wünschdorff na Śląsku 31 maja 1598 roku. Jego ojcem był Gideon Adolph, a matką Sybilla Wehnerin. Służył Bogu w różnych kościołach przez 55 lat, 1 rok w Flein Dieundorff, 4 lata w Kemnitz jako diakon, następnie przez 29 lat w Gryfowie jako diakon i pastor, skąd musiał uchodzić przed prześladowaniami przeciwników reformacji. W końcu znalazł się w Biedrzychowicach, gdzie sprawował swoją posługę przez 21 lat i 7 tygodni. Po raz pierwszy ożenił się z Sarą, córką Tobiasza Pehtzlera, pastora z Kemnitz. Żył z nią przez 47 lat i wychował dwóch synów i dwie córki. Doczekał się dwóch wnuków. Drugi raz ożenił się 18 czerwca 1669 roku z Rosiną, córką Martina Gebamersa, rajcy gryfowskiego. Zmarł 3 kwietnia 1675 roku. Przeżył 77 lat, 2 tygodnie i 4 dni.” Płyta ma na swojej powierzchni wypukłe zdobienie o charakterze roślinnym, które od wykonawcy wymagało sporych umiejętności, gdyż liternictwo przechodzi przez wzór dekoracyjny. Dolna część napisów jest słabo czytelna. W Presbyterologii, tom III, str. 361, znajduje się informacja o ojcu Christiana Adolphusa. Był również pastorem, przez 40 lat pełnił posługę w Wünschendorf, gdzie zmarł w 1622 roku. Żoną jego była Sybilla Wehners, córka pastora z Berthelsdorf a. Quies. Jak więc można zauważyć, pastorowie często żenili się z córkami innych pastorów.
Z płytą pierwszego pastora sąsiaduje epitafium jego żony Sary z domu Pehtzlerin, z której dowiadujemy się, że urodziła się 5 czerwca 1600 roku. W związku małżeńskim żyła 47 lat. Wychowała 2 synów i dwie córki. Doczekała się 7 wnuków. Zmarła 11 października 1667 roku, przeżywszy 67 lat i 18 tygodni”. Epitafium jest udekorowane delikatnie wypukłym wzorkiem o charakterze roślinnym i jest zdecydowanie bardziej delikatne i ładniejsze w kompozycji od poprzedniego.
Następną płytą jest epitafium pastora Caspara Damiana Böttnera. Inskrypcja informuje, że Caspar Damian Böttner, syn Damiana Böttnera, przez 39 lat duszpasterza z Olszyny, i Barbary z domu Hartranfftin, urodził się 14 listopada 1621 roku. Po tym jak otrzymał dobre wykształcenie w domu w Gryfowie, Lwówku, Lubaniu, Pieńsku i Wittenberdze, służył w Uboczu jako proboszcz 7 lat, a w 34 roku życia jako diakon i pastor zaczął wykładać innym Słowo Boże w Biedrzychowicach. Zmarł 13 grudnia 1687 roku. Dochował się 4 synów i 3 córek.
Z płytą Caspara Damiana Böttnera sąsiaduje nagrobek jego żony o następującej treści: „Elisabeth Böttnerin urodzona w roku 1630 w Wigilię Bożego Narodzenia. Rodzicami byli burmistrz Lwówka Melchior Krecklern i Elisabeth z domu Tixin. Była żoną pastora spoczywającego obok. W związku małżeńskim żyła 39 lat. Wychowała 7 dzieci. Zmarła 6 stycznia 1687 roku. Epitafia obojga małżonków nie posiadają szczególnych zdobień, choć liternictwo jest bardzo równe i dobrze rozplanowane.
Ostatnią płytą związaną z pastorami jest nagrobek Marty, żony Gottfryda Böttnera, urodzonego w Olszynie, syna Damiana, pastora wypędzonego z Olszyny w 1654 roku. Z Presbyterologii (tom III, str. 362) dowiadujemy się, że Gottfryd otrzymał pastorostwo w Jenckendorf k/Zgorzelca. Był chorowity i ojciec Damian Böttner zarządzał za niego parafią - zdjęcie nr 12. Treść napisu na płycie podaje, że „Martha Böttnerin z domu Langen była córką Caspara Langen, wysoce zasłużonego kaznodziei najpierw w Misku. Urodziła się 22 marca 1658 roku. W listopadzie 1677 roku wyszła za mąż za Gottfryda Böttnera. W małżeństwie pozostawali przez 36 lat i 11 tygodni. Mąż zmarł 21 stycznia 1714 roku. Od śmierci męża żyła jeszcze przez 7 lat jako wdowa. Łącznie przeżyła 62 lata, 37 tygodni i 1 dzień. Wychowała 7 dzieci i doczekała się 16 wnuków. Umarła 11 grudnia 1720 roku.
Bardzo bogato zdobione na obwodzie jest epitafium Christopha Grabsa zaczynające się słowami: „Tutaj spoczywa i oczekuje ponownego szczęśliwego zjednoczenia ducha z ciałem, dawniej tytułowany Pan Christoph Grabs...”
Christoph Grabs umarł jako zarządca dóbr biedrzychowickich. Urodził się w Biedrzychowicach 20 września 1647 roku. Jego rodzicami byli Christoph Grabs i Maria Düringen. Dobrze wychowany, został wzięty do służby dworskiej w 1664 roku. Był dwukrotnie żonaty. Pierwsze małżeństwo z Reginą Scholzin od 1673 do 1693, a drugie z Anną Barbarą (Toruagin?) od 1697 do 1714. Miał 9 dzieci: 5 synów, 4 córki. Zmarł 20 października 1714 roku. Doczekał się 5 wnuków”.
Najbardziej rozbudowaną płytą nagrobną, z elementami heraldycznymi, zarówno po mieczu, jak i po kądzieli jest epitafium Heinricha Adolfa von Eberhard, urodzonego w Olszynie w 1653 roku. Z treści nagrobka dowiadujemy się, że jako paź wstąpił do służby u dawnego duńskiego Reichsjägermeistra von Denrodfenster. W 1669 r. rozpoczął służbę w wojsku. W 1676 roku opuścił służbę w stopniu chorążego i wrócił do Biedrzychowic. W roku 1678 ożenił się z Marią Sofią von Spiller, z domu Steinberg. Miał 5 synów i 4 córki. Spośród nich pochował 2 synów i 3 córki. Zmarł w Biedrzychowicach 22 sierpnia 1716 roku. 19 lat żył jako wdowiec.
Jako ciekawostkę można podać, że jego syn, również Heinrich Adolf osiadł w 1700 roku w Olszynie, pozyskując Majątek Górny (Obergut). Wymieniany jest też w roku 1741 jako jeden z trzech właścicieli dóbr olszyńskich, występujący o przywrócenie w Olszynie odprawiania nabożeństw ewangelickich, co zresztą się udało już rok później, a więc 88 lat po usunięciu ostatniego pastora Damiana Böttnera. Pierwsze nabożeństwo odbyło się w sali zamkowej barona Ernsta von Döbschütz.
Kolejne epitafium składa się z dwóch pól przegrodzonych wizerunkiem Jezusa ukrzyżowanego. W górnej części znajdują się postacie herubinów. Płyta bardzo dobrze rozplanowana i z kunsztem wykonana. Treść lewego pola informuje o pochówku Johanna Georga Naumana, królewskiego poborcy cła granicznego i podatków, urodzonego w Biedrzychowicach 2 marca 1686 roku, zmarłego 4 marca 1751 roku. Znacznie więcej informacji zawiera prawe pole. Bardzo dobrze zachowany napis informuje, że jego małżonka Rosina, z pobliskiego Ubocza, urodziła się 8 lipca 1690 roku, a zmarła 27 maja 1747 roku. Posiadali z mężem 9 dzieci, z których przy życiu pozostał tylko syn i córka. U dołu płyty pozostają dwa niewielkie wolne pola otoczone dekoracyjnymi labrami.
Po prawej stronie poprzedniej płyty znajduje się urzekające stylem i formą epitafium małżonków Gottloba Naumanna – poborcy cła granicznego i podatków w Biedrzychowicach, oraz żony Anny Rosiny Naumann z domu Chimelin. Urzędnik elektora saskiego, jak zapisano na płycie, urodził się 11 listopada 1714 roku, a zmarł przeżywszy ponad 66 lat. Ożenił się mając 22 lata i pozostawał w związku małżeńskim przez ponad 40 lat. Państwo Naumannowie wychowali jedną córkę, która jak podaje inskrypcja, dała im wielką radość z wnuków. Na trzecim polu, poniżej, znajduje się informacja o Johannie Friederice, najstarszej córce Augusta Frierdricha Wendlersa, kupca z Gryfowa, która zmarła 27 lutego 1759 roku. Epitafium wyróżnia się doskonałym rozplanowaniem, jak i samym warsztatem kamieniarskim. Doskonale wkomponowano elementy religijne oraz motywy figuralne w kamienne labry i formy roślinne.
Ostatnią z dziesięciu prezentowanych jest płyta przypominająca Hainricha Träutmanna, handlarza przędzy w Biedrzychowicach, urodzonego 26 marca 1657 roku w Grodnicy. W dalszej części inskrypcji możemy się dowiedzieć, że był dwukrotnie żonaty i dochował się dwóch córek i jednego syna. Płyta gładka z szarego marmuru z ładnie odkutymi zdobieniami u góry i u dołu.
Dzisiejszy artykuł stanowi część mojego opracowania epigraficznego, które wygłosiłem na konferencji naukowej w 2007 roku, poświęconej tematyce górnołużyckiej. Zdecydowałem się na ten temat gdyż uznałem, że informacje zawarte w epitafiach doskonale uzupełniają wcześniejszy cykl moich artykułów o biedrzychowickim kościele i zapewne Państwa zaciekawią.
Z dnia: 2009-04-08, Przypisany do: Nr 7(366)